انقلاب مشروطه ایران دو دوره مشخص دارد:
یکی مشروطه تهران که از ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ شمسی آغاز شد و
در دوم تیر ۱۲۸۷ با بمباران مجلس به فرمان محمد علی شاه قاجار پایان یافت. دور دوم
مشروطه تبریز که از فردای بمباران مجلس با پایداری و رشادت ستارخان و یارانش آغاز
شد و تا فتح تهران به دست مشروطه خواهان در ۲۵ تیرماه ۱۲۸۸ ادامه یافت..
فرمان مشروطیت در اصل فرمان تشکیل مجلس شورای ملی ست که
مظفرالدین شاه قاجار در ۱۳ مرداد ۱۲۸۵ خورشیدی امضا کرد و یک روز بعد در تاریخ ۱۴
مرداد ۱۲۸۵ فرمان مشروطیت صادر شد. مظفرالدّین شاه با امضای این فرمان، درخواست
متحصنین در جنبش مشروطه ایران را پذیرفت و با مشارکت مردم در امر حکومت موافقت کرد
و بدین ترتیب در سرزمین ایران برای نخستین بار حکومت مشروطه تأسیس شد.
خطاب فرمان به صدراعظم، یعنی میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله
است که خود در تهیّه آن و راضی کردن شاه به امضای آن کوشش کرده بود. اصل فرمان به
خط و انشای احمد قوام است.
متن فرمان
جناب اشرف صدراعظم -- از آن جا که حضرت باری تعالی جل‌شأنه
سررشته ترقّی و سعادت ممالک محروسه ایران را بکف کفایت ما سپرده و شخص همایون ما
را حافظ حقوق قاطبه اهالی و رعایای صدیق خودمان قرار داده لهذا در این موقع که
اراده همایون ما براین تعلق گرفت که برای رفاهیّت و امنیّت قاطبه اهالی ایران و تشیید
مبانی دولت، اصلاحات مقتضیه به مرور در دوائر دولتی و مملکتی به موقع اجرا گذارده
شود چنان مصمم شدیم که مجلس شورای ملی از منتخبین شاهزادگان وعلماء و قاجاریه، اعیان،
اشراف، ملاکین و تجار و اصناف به انتخاب طبقات مرقومه در دارالخلافه تهران تشکیل و
تنظیم شود که در مهام امور دولتی و مملکتی و مصالح عامه مشاوره و مداقه لازمه را
به عمل آورده به هیئت وزرای دولت خواه ما در اصلاحاتی که برای سعادت و خوشبختی ایران
خواهد شد اعانت و کمک لازم را بنماید و در کمال امنیت و اطمینان عقاید خود را در خیر
دولت و ملت و مصالح عامه و احتیاجات قاطبه اهالی مملکت به توسط شخص اول دولت به
عرض برساند که
در قصر
صاحبقرانیه به تاریخ چهاردهم جمادی‌الثانیه ۱۳۲۴ هجری در سال یازدهم سلطنت ما
 |
| نمایندگان مجلس شورای ملی- دوراول |
چون در این فرمان با ذکر «شاهزادگان قاجاریه و علماء و
اعیان و اشراف و ملاکین و تجار و اصناف» ذکری از دیگر طبقات مردم نشده بود، به در
خواست نمایندگانِ بست‌نشینان در باغ سفارت بریتانیا، فرمان دیگری صادر شد:
جناب اشرف صدراعظم؛ در تکمیل دستخط سابق خودمان مورخه چهاردهم جمادی‌الثانیه
۱۳۲۴ که امر و فرمان صریحاً در تأسیس مجلس منتخبین ملت فرموده بودیم مجدداً برای
آنکه عموم اهالی و افراد ملت از توجهات کامله ما واقف باشند امر و مقرر می‌داریم
که مجلس مزبور را به شرح دستخط سابق سریعاً دایر نموده بعد از انتخابات اجزاء مجلس
فصول و شرایط نظام مجلس شورای اسلامی را مطابق تصویب و امضای منتخبین به طوری که
شایسته مملکت و و ملت و قوانین شرع مقدس باشد مرتب بنمایید که به شرف عرض و امضای
همایونی ما موشح و مطابق نظامنامه مزبور این مقصود مقدس صورت و انجام پذیرد
در این فرمان عبارت «منتخبین ملت» آمده و نیز به جای
«مجلس شورای ملی» از «مجلس شورای اسلامی» نام برده شده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر