واقعه مسجد گوهرشاد در ۲۱ تیرماه ۱۳۱۴ رخ داد. این ماجرا یکی از وقایع خونین در دوران سلطنت رضاخان است.
هنگامی
که کلاه شاپو به جای کلاه لبه‌دار برای مردان اجباری شد و همچنین مردم زمزمه‌های
اجباری شدن بی‌حجابی (کشف حجاب) را شنیدند دست به اعتراض زدند. مردم در مسجد گوهر
شاد تحصن کردند اما جمعیت توسط نظامیان به رگبار بسته شد. در روز اول یعنی ۲۰ تیر حدود ۱۰۰ نفر و در روز دوم تحصن یعنی
۲۱ تیر
حدود ۱۶۰۰ نفر
کشته شدند. این ماجرا نقطه عطفی در سلطنت رضاخان پهلوی به شمار می‌رفت و اعتراضات
بسیاری را برانگیخت.
یکی
از قیامهای خونین مردم مسلمان ایران قیام مردم مسلمان در مسجد گوهر شاد در کنار
مرقد حضرت امام رضا علیه السلام علیه مأموران دیکتاتوری رضا خان و اعتراض به اجباری
شدن کلاه شاپو است.
جمعیت
بسیاری به عنوان اعتراض به رژیم، در مشهد در کنار حرم حضرت رضا در مسجد گوهر شاد
متحصن شدند؛ و محمد تقی بهلول روحانی آگاه با سخنرانی‌های خود به اقدامات رضا خان
اعتراض نمود. شیخ محمد تقی بهلول با قاطعیت و صراحت مردم را به قیام دعوت می‌نمود.
حدود چهار ساعت از شب گذشته، به دستور رضاخان، دژخیمان او با حمله به مسجد گوهر
شاد مردم را به گلوله بستند که در این کشتار جمعی، حمام خون به راه افتاد و چند صد
نفر کشته شدند.
در این مورد ارتشبد سابق حسین فردوست در خاطرات خود در کتاب ظهور و سقوط پهلوی می‌نویسد: در مشهد یک روحانی به نام بهلول به شدت با اقدامات رضاخان مخالفت می‌کرد و در سخنرانی‌هایش به شدت به او حمله می‌نمود. عده زیادی از مردم در حرم حضرت رضا (ع) متحصن شدند و اعلام کردند تا مسالهٔ کشف حجاب حل نشود ما از اینجا خارج نمی‌شویم. فرمانده لشکر مشهد به نام سرتیپ ایرج مطبوعی در این باره به رضاخان گزارش داد. رضاخان دستور داد سربازان به صحن حرم وارد شوند و مردم را تهدید کنند و اگر مردم خارج نشدند تیراندازی کنند…
سرتیپ
مطبوعی در دادگاه در این خصوص می‌گوید: به من دستور داده شده بود که فوراً عده‌ای
نظامی را در اختیار استاندار مشهد قرار دهم من در حدود ۲۵۰ سرباز در اختیار او گذاشتم
در این جریان حدود ۲۵ نفر از مردم کشته و چهل نفر مجروح شدند.
صبح
جمعه ۲۰ تیر سال
۱۳۱۴
قزاقان رضاخان برای متفرق ساختن مردم وارد عمل شدند و بی محابا به روی مردم تیراندازی
کردند و در این ماجرا، حدود یکصد نفر کشته و زخمی شدند. اما مردم متفرق نگشتند و
مقاومت کردند. پس از این هجوم مردم از اطراف با ابزاری از قبیل داس، بیل و چوب به
طرف مسجد سرازیر شدند. روز بعد مجددا مردم در مسجد گوهرشاد به رگبار بسته شدند که
اینبار به گفته ی تاریخ‌نویسان نزدیک به ۱۶۰۰ نفر کشته شدند.
انتشار
خبر قیام گوهر شاد مقدمات اعتراض اجتماعی وسیعی فراهم شد اما فقدان رهبری منسجم و
خشونت شدید حکومت از جمله عواملی به‌شمار می‌آید که نه تنها این اعتراضات را ناکام
گذاشت بلکه رضاشاه را نیزمصمم به اجرای خشونت بار کشف حجاب نمود.
چند
ماه بعد در ۱۷ دی ۱۳۱۴ هنگامی که رضاخان کشف حجاب اجباری را به اجرا گذاشت روحانیون
وقت اعتراض شدید خود را اعلام کردند. از جمله مراجع آن زمان اعتراض شدید خود را طی
تلگرافی به رضاخان ارسال کردند. این تلگراف با امضای ۳۱ نفر از روحانیون مشهد بود.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر