۲۹اسفند، نهضت پیروز ملی شدن صنعت نفت

 اسفند، همواره خاطره‌یی غرورآفرین را در حافظه فرزندان آزاده ایران و پویندگان آزادی و بهروزی خلق، زنده می‌کند. ملی ‌شدن صنعت نفت، در نتیجه تلاشها و مبارزات خستگی‌ناپذیر دکترمحمد مصدق پیشوای نهضت ملی و ضداستعماری مردم ایران و تصویب لایحه قانونی ملی‌شدن نفت ایران توسط مجلس در ۲۹اسفند ۱۳۲۹، یک پیروزی بزرگ را نصیب ملت ایران کرد.

اقدامی که منجر به استیفای حقوق مردم ایران بر منابع و ثروتهای ملی خودشان گردید و قلبهای همه مشتاقان آزادی و استقلال میهن را شاد کرد، و همچنین به‌مثابه مشعلی راهگشای مبارزات ملی و ضداستعماری ملت ایران و الهام‌بخش جنبشهای استقلال‌طلبانه منطقه شد.

در سال گشت این پیروزی بزرگ، با نگاهی گذرا بر وقایعی که منجر به حصول این پیروزی شد، خاطره مبارزات دکترمصدق را گرامی می‌داریم.

مصدق، مبارزه خود برای ملی کردن نفت را از دوره چهاردهم مجلس شورای ملی آغازکرد. دراثر پیشنهاد و تلاش او، قانون منع مذاکره درباره امتیاز نفت به‌صورت یک ماده واحده به‌تصویب رسید. به‌موجب این قانون، دولت از هر گونه مذاکره حول دادن امتیاز نفت به قدرتهای بیگانه منع می‌شد. در همین دوره، مخالفتها و اعتراضات شدید دکتر مصدق علیه دکترمیلیسپو و سیاست ضدملی که او پیش می‌برد، منجر به برکناری وی از سمت خویش و اخراج از ایران گردید.

پس از پایان دوره مجلس چهاردهم، استعمار و مزدورانش درهیأت حاکمه، مجلس را برای ۱۶ ماه به‌تعطیلی کشاندند و وقتی که پس از این تعطیلی، انتخابات دوره پانزدهم مجلس شروع شد، دشمنان مصدق باتوسل به تقلبات و تشبثات دیگر، مانع انتخاب‌ شدن دکترمصدق به‌نمایندگی مجلس شدند.

اما مصدق در خارج از مجلس به مبارزه آزادیخواهانه خود ادامه داد. در ۱۵بهمن۱۳۲۷ شاه، ترور و زخمی شد. هیأت حاکمه، این حادثه را دستاویز قرارداد تا با اعمال فشار و سرکوب، دست به زدوبندهای تازه‌تر استعماری بزند.

از جمله این زدوبندها، قراردادی بود که بین گس، نماینده شرکت استعماری نفت، و گلشاییان وزیر دارایی وقت منعقد شد و هیأت حاکمه در آن آشکارا منافع انگلیس را برمنافع ملت ایران ترجیح داد. آنها می‌خواستند این قرارداد را از تصویب مجلس بگذرانند و به آن شکل قانونی بپوشانند.

اما مصدق و یارانش در فاصله پایان مجلس پانزدهم و آغاز مجلس شانزدهم، افشاگریهای خود را برعلیه قرارداد گس-گلشاییان ادامه دادند و ماهیت این قرارداد زبونانه را برای مردم برملا ساختند. مردم نیز در حمایت از مصدق و نمایندگان واقعی خود تظاهرات متعددی علیه شرکت نفت ایران-انگلیس برپاکردند.

در انتخابات دوره شانزدهم، مصدق و یارانش در اعتراض به تقلبات انتخاباتی که با هدف حذف مصدق و یارانش از سوی هیأت حاکمه صورت می‌گرفت، به‌یک تحصن و اعتصاب‌غذا که چهار روز به‌طول انجامید دست ‌زدند. این اقدام نیز با حمایت همه‌جانبه مردم مواجه گردید و باعث شد مصدق به‌عنوان نماینده اول تهران به‌مجلس راه پیدا کند.

دکترمصدق در این دوران، ملی کردن صنعت نفت در سراسر کشور را هدف اصلی مبارزه خود قرارداده بود. ولی ازآن‌سو دربار و ایادی استعماری، به‌منظور مخالفت با اهداف مصدق و حفظ منافع غیرملی، رزم آرا را به نخست‌وزیری گماردند.

روز چهارم آذرماه سال ۱۳۲۹، پس از  یک‌رشته مبارزات روشنگرانه مصدق، و جروبحثهای طولانی در مجلس، پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور، توسط دکتر محمد مصدق به کمیسیون نفت ارائه شد.

این پیشنهاد تحت فشارهای ارتجاعی - استعماری مورد قبول واقع نشد. اما شور و هیجان عظیمی در میان مردم به‌وجود آورد. مردم در سراسر کشور علیه شرکت نفت و به‌دفاع از مصدق و طرح ملی‌شدن نفت دست به تظاهرات عمومی زدند. خشم و نفرت عمومی نسبت به منافع غارتگرانه در ایران برانگیخته شد و اهمیت ملی‌شدن صنعت نفت برای مردم بیش‌ازپیش روشن گردید.

رزم آرا که تصمیم به دفاع از شرکت نفت و پیشبرد سیاست غیرملی خود گرفته بود، فشار به مردم را افزایش داد. روزنامه‌های ملی توقیف شدند و دکترفاطمی و چند تن از روزنامه‌نگاران به زندان افتادند. دکتر مصدق در جلسه سی‌آذر مجلس در محکوم کردن اقدامات سرکوبگرانه رزم آرا، عزم ملت ایران را برای ملی کردن نفت بیان نمود و گفت:

ملت بیدار ایران خوب می‌داند که این مضیقه‌ها به‌دست خدمتگزاران شرکت غاصب نفت فراهم می‌شود و دولت ما نیز از آنان پشتیبانی نموده و درصدد شکستن قلم و بریدن زبان اقلیت و ملت ایران است. رسماً اعلام می‌کنیم که ملت ایران هرقراری غیر از ملی ‌کردن نفت را که حق مسلم اوست به‌رسمیت نخواهد شناخت. و این مبارزه مقدس تا نیل به‌ هدف هم‌چنان ادامه خواهد یافت.

رزم آرا در اسفند ۱۳۲۹ در جریان یک ترور کشته شد. پیکار به اوج خود رسیده بود. شعار ملی شدن نفت، هرچه‌بیشتر منجر به وحدت و انسجام صفوف مردم گردید و مبارزات آنان را سمت‌وسو بخشید.

مصدق نیز با هوشیاری تمام، شور و استقبال مردم را به‌سیل خروشانی بدل ساخت. به‌رغم دسیسه‌های بسیار و مکر فراوان دشمنان داخلی و خارجی مردم، سرانجام بر اثر فشار افکار عمومی و مبارزه شدید ملت ایران در تاریخ ۲۹ اسفند سال ۱۳۲۹ لایحه قانونی کمیسیون نفت مبنی بر ملی شدن صنعت نفت ایران به‌تصویب مجلسین رسید.

اشتراک: